“Ali təhsilin doktorantura səviyyəsi üzrə ixtisasların Təsnifatı”nın təsdiq edilməsi haqqında

 

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI NAZİRLƏR KABİNETİNİN QƏRARI

 

“Təhsil haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2009-cu il 5 sentyabr tarixli 156 nömrəli Fərmanının 2.2-ci bəndinə əsasən, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının, Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin, Azərbaycan Respublikası İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin və Azərbaycan Respublikası Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasının razılaşdırılmış təkliflərini nəzərə alaraq Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti qərara alır:

1. “Ali təhsilin doktorantura səviyyəsi üzrə ixtisasların Təsnifatı” təsdiq edilsin (əlavə olunur).

2. Bu qərar imzalandığı gündən qüvvəyə minir.

 

Azərbaycan Respublikasının Baş naziri  Artur Rasi-zadə

 

Bakı şəhəri, 15 mart 2012-ci il

                    № 65

 

 

 

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin

2012-ci il 15 mart tarixli 65 nömrəli qərarı ilə

TƏSDİQ EDİLMİŞDİR

 

 

 

 

 

Ali təhsilin doktorantura səviyyəsi üzrə ixtisasların

 

TƏSNİFATI

 

İxtisasın

şifri

Elm sahələri və ixtisaslar

1

2

12

Riyaziyyat

1201.01

Cəbr

1202.01

Analiz və funksional analiz

1203.01

Kompüter elmləri

1204.01

Həndəsə

1205.01

Riyazi məntiq və ədədlər nəzəriyyəsi

1206.01

Ədədi analiz

1207.01

Əməliyyatlar tədqiqi

1208.01

Ehtimal nəzəriyyəsi

1209.01

Riyazi statistika

1210.01

Topologiya

1211.01

Diferensial tənliklər

1212.01

Riyazi fizika tənlikləri

1214.01

Dinamik sistemlər və optimal idarəetmə

20

Mexanika

2001.01

Nəzəri mexanika

2002.01

Deformasiya olunan bərk cism mexanikası

2003.01

Maye, qaz və plazma mexanikası

2004.01

Maşınların, cihazların və aparatların dinamikası, möhkəmliyi

21

Astronomiya

2101.01

Kosmologiya və kosmoqoniya

2102.01

Ulduzlararası mühit

2103.01

Optik astronomiya

2104.01

Planetologiya

2105.01

Radioastronomiya

2106.01

Günəş fizikası

2107.01

Astrometriya və göy mexanikası

2108.01

Astrofizika və ulduz astronomiyası

22

Fizika

2201.01

Akustika

2202.01

Elektromaqnetizm

2203.01

Elektronika

2204.01

Maye fizikası

2206.01

Molekulyar fizika

2207.01

Atom və nüvə fizikası

2208.01

Nukleonika

2209.01

Optika

2211.01

Bərk cismlər fizikası

2212.01

Nəzəri fizika

2213.01

Termodinamika

2214.01

Vahidlər və standartlar

2220.01

Yarımkeçiricilər fizikası

2221.01

Elektrofizika, elektrofiziki qurğular

2222.01

Nanoquruluşların fizikası və texnologiyası

2223.01

Kristalloqrafiya, kristallar fizikası

2225.01

Radiasiya materialşünaslığı

2226.01

Radioekologiya

2227.01

Fiziki eksperimentin cihazları və üsulları

2290.01

Yüksək enerjilər fizikası

23

Kimya

2301.01

Analitik kimya

2303.01

Qeyri-üzvi kimya

2304.01

Makromolekullar kimyası

2305.01

Nüvə kimyası

2306.01

Üzvi kimya

2307.01

Fiziki kimya

2308.01

Elektrokimya

2310.01

Element-üzvi birləşmələr kimyası

2313.01

Kolloid kimyası

2314.01

Neft kimyası

2316.01

Kimyəvi kinetika və kataliz

2317.01

Nanokimya və nanomateriallar

2318.01

Kompozit materialların kimyası və texnologiyası

2390.01

Əczaçılıq kimyası

2391.01

Ekoloji kimya

24

Biologiya elmləri

2401.01

Zoologiya

2406.01

Biofizika

2406.02

Biokimya

2406.03

Bioetika

2407.01

Hüceyrə biologiyası, sitologiya və histologiya

2409.01

Genetika

2411.01

İnsan və heyvan fiziologiyası

2411.02

Bitki fiziologiyası

2412.01

İmmunologiya

2413.01

Entomologiya

2414.01

Mikrobiologiya

2415.01

Molekulyar biologiya

2416.00

Paleontologiya

2417.01

Botanika

2418.01

Radiobiologiya

2420.01

Virusologiya

2422.01

Biotexnologiya (o cümlədən, bionanotexnologiyalar)

2423.01

Molekulyar genetika

2424.01

Riyazi biologiya, bioinformatika

2425.01

İxtiologiya

2426.01

Ekologiya (elm sahələri üzrə)

2427.01

Biogeokimya

2428.01

Hidrobiologiya

2429.01

Parazitologiya

2430.01

Mikologiya

2432.01

Bioloji ehtiyatlar

2433.01

İnkişaf biologiyası, embriologiya

2490.01

Neyroelmlər

25

Yer elmləri

2503.01

Geokimya, faydalı qazıntıların geokimyəvi axtarış üsulları

2504.01

Geodeziya

2506.01

Geologiya

2507.01

Geofizika, faydalı qazıntıların geofiziki axtarış üsulları

2508.01

Geoekologiya

2511.01

Torpaqşünaslıq

2512.01

Ümumi və regional geologiya

2513.01

Dağ-mədən işi, geotexnologiyalar

2514.01

Geotektonika və geodinamika

2515.01

Petrologiya, vulkanologiya

2516.01

Mineralogiya, kristalloqrafiya

2517.01

Litologiya

2518.01

Hidrogeologiya

2519.01

Mühəndis geologiyası və süxurşünaslıq

2520.01

Bərk faydalı qazıntıların geologiyası, axtarışı və kəşfiyyatı, minerageniya

2521.01

Neft və qaz yataqlarının geologiyası, axtarışı və kəşfiyyatı

2522.01

Faydalı qazıntıların zənginləşdirilməsi

2523.01

Quyuların qazılması texnologiyası

2524.01

Dağ sənaye və neft-qaz-mədən geologiyası, geofizikası, markşeyder işi və yer təkinin həndəsəsi

2525.01

Neft və qaz yataqlarının işlənməsi və istismarı

2526.01

Dəniz faydalı qazıntı yataqlarının işlənməsi texnologiyası

2527.01

Geomexanika, dağ süxurlarının dağıdılması, filiz aeroqazodinamikası və dağ istilik fizikası

2528.01

Yer quruluşu, torpaq kadastrı və monitorinqi

2529.01

Xəritəşünaslıq, geoinformatika

31

Aqrar elmlər

3101.01

Aqrokimya

3102.01

Aqromühəndislik

3103.01

Ümumi əkinçilik

3103.02

Meliorasiya, rekultivasiya və torpaqların mühafizəsi

3103.03

Aqrotorpaqşünaslıq və aqrofizika

3103.04

Seleksiya və toxumçuluq

3103.05

Dərman və efir yağlı bitkilər

3103.06

Bitkilərin mühafizəsi

3103.07

Bitkiçilik

3103.08

Meyvəçilik və üzümçülük

3103.09

Tərəvəzçilik

3103.10

Subtropik bitkilər

3103.11

Yem istehsalı və otlaqçılıq

3105.01

Balıqçılıq

3106.01

Meşəçilik, meşə quruluşu və meşə taksasiyası

3106.02

Meşə aqromeliorasiyası, qoruyucu meşələrin salınması və yaşayış məntəqələrinin yaşıllaşdırılması

3107.01

Bağçılıq

3108.01

Fitopatologiya

3109.01

Baytarlıq elmləri (konkret sahə göstərilməklə: heyvan xəstəliklərinin diaqnostikası və terapiyası, heyvanların patologiyası və morfologiyası; baytarlıq mikrobiologiyası, virusologiyası, epizootologiyası, mikotoksikologiya ilə mikologiyası və immunologiyası; baytarlıq farmakologiyası və toksikologiya; baytarlıq cərrahlığı; baytarlıq mamalığı və heyvandarlıq məhsullarının biotexnikası; baytarlıq sanitariyası, zoogigiyena və baytarlıq - sanitar ekspertizası və s.)

3110.01

Kənd təsərrüfatı heyvanlarının yetişdirilməsi, seleksiyası, genetikası və çoxaldılması

3110.02

Kənd təsərrüfatı heyvanlarının yemlənməsi və yemlərin texnologiyası

3110.03

Xüsusi zootexniya, heyvandarlıq məhsullarının istehsalı texnologiyası

32

Tibb elmləri

3202.01

Epidemiologiya

3203.01

Məhkəmə təbabəti

3204.01

Peşə xəstəlikləri

3205.01

Daxili xəstəliklər

3206.01

Qida gigiyenası

3208.01

Farmakodinamika

3209.01

Farmakologiya, klinik farmakologiya

3211.01

Psixiatriya

3212.01

Səhiyyə və onun təşkili

3213.01

Cərrahlıq

3214.01

Toksikologiya

3215.01

Mamalıq və ginekologiya

3216.01

Endokrinologiya

3217.01

Otorinolarinqologiya

3218.01

Kardiologiya

3219.01

Göz xəstəlikləri

3220.01

Pediatriya

3221.01

Yoluxucu xəstəliklər

3222.01

Dəri və zöhrəvi xəstəliklər

3223.01

Sinir xəstəlikləri

3224.01

Onkologiya

3225.01

Şüa diaqnostikası və terapiyası

3226.01

Stomatologiya

3227.01

Travmatologiya və ortopediya

3228.01

Ftiziatriya

3229.01

Neyrocərrahlıq

3230.01

Uşaq cərrahlığı

3231.01

Anesteziologiya və reanimatologiya

3232.01

Hematologiya və qanköçürmə

3233.01

Revmatologiya

3234.01

Urologiya

3235.01

Pulmonologiya

3236.01

Ürək-damar cərrahlığı

3237.01

Narkologiya

3238.01

Qastroenterologiya

3239.01

Nevrologiya

3240.01

Gigiyena

3241.01

İnsan anatomiyası

3242.01

Patoloji anatomiya

3243.01

Patoloji fiziologiya

3244.01

Allerqologiya və immunologiya

3245.01

Bərpa təbabəti, idman təbabəti, müalicəvi bədən tərbiyəsi, kurortologiya və fizioterapiya

33

Texnika elmləri

3301.01

Aviasiya texnologiyası və mühəndisliyi

3302.01

Biokimyəvi texnologiya

3303.01

Kimya texnologiyası və mühəndisliyi

3304.01

Kompüter qurğuları və texnologiyası

3305.01

Tikintinin texnologiyası və təşkili

3305.02

İnşaat mexanikası

3305.03

İnşaat konstruksiyaları, bina və qurğular

3305.04

Özüllər və bünövrələr, yeraltı qurğular

3305.05

Mühəndis-kommunikasiya sistemləri

3305.06

İnşaat və yol maşınları

3305.07

İnşaat materialları və məmulatları

3305.08

Hidrotexniki tikinti

3305.09

Nəqliyyat qurğuları

3305.10

Hidravlika və mühəndis hidrologiyası

3306.01

Elektrotexnika, elektrotexnika mühəndisliyi

3307.01

Elektron texnologiyası

3308.01

Ətraf mühitin texnologiyası və mühəndisliyi

3309.01

Qida məhsullarının texnologiyası

3310.01

Sənaye texnologiyası

3311.01

Cihazqayırma texnologiyası

3311.02

Təbii mühitə, maddələrə, materiallara və məmulatlara nəzarət cihazları və üsulları

3312.01

Materiallar texnologiyası

3313.01

Maşınqayırma texnologiyası

3313.02

Maşınlar, avadanlıqlar və proseslər

3314.01

Tibbi texnologiya

3315.01

Metallurgiya texnologiyası

3316.01

Metal məhsulları texnologiyası

3317.01

Avtomobil texnikası

3319.01

Gəmiçilik texnikası

3319.02

Gəmiçilik və su nəqliyyatının istismarı

3319.03

Gəmiqayırma və gəmi təmiri texnologiyası

3320.01

Nüvə texnologiyası

3321.01

Neft-qaz-daş kömür emalı və texnologiyası

3322.01

Enerji texnologiyası

3323.01

Dəmiryol texnikası

3324.01

Kosmik texnika

3324.02

Yer kürəsinin aerokosmik tədqiqatları, fotoqrammetriya

3324.03

Uçan aparatların layihələndirilməsi, konstruksiyası və istehsalı

3324.04

Yerüstü komplekslər, buraxılış avadanlıqları, uçan aparatların və onların sistemlərinin istismarı

3324.05

Uçan aparatların və onların sistemlərinin sınağı, onlara nəzarət

3324.06

Uçan aparatların hərəkətinin dinamikası, ballistikası və idarə olunması

3324.07

Məsafədən aerokosmik tədqiqatlar

3325.01

Telekommunikasiya texnologiyası

3325.02

Radiotexnika, radionaviqasiya, radiolokasiya, televiziya sistemləri və qurğuları

3326.01

Toxuculuq və yüngül sənaye materiallarının və məhsullarının texnologiyası

3327.01

Nəqliyyat sistemləri texnologiyası

3328.01

Xüsusi əməliyyatlar texnologiyası

3330.01

Mühəndis həndəsəsi və kompüter qrafikası

3331.01

Robotlar, mexatronika və robot texnikası sistemləri

3332.01

Maşın və mexanizmlər nəzəriyyəsi

3333.01

İstehsalın təşkili (sahələr üzrə)

3334.01

Dəniz neft-qaz-mədən qurğuları

3335.01

Nəzəri elektrotexnika

3336.01

Metrologiya və metroloji təminat

3337.01

İnformasiya-ölçmə və idarəetmə sistemləri (sahələr üzrə)

3338.01

Sistemli analiz, idarəetmə və informasiyanın işlənməsi (sahələr üzrə)

3339.01

İnformasiyanın mühafizəsi üsulları və sistemləri, informasiya təhlükəsizliyi

3340.01

Elektrotexniki sistemlər və komplekslər

3341.01

Elektrik stansiyaları (elektrik hissəsi) və elektroenergetik sistemlər

3342.01

Sənaye istilik energetikası

3342.02

İstilik elektrik stansiyaları (istilik hissəsi)

3343.01

İstilik texnikasının nəzəri əsasları

3344.01

Yüksək gərginliklər texnikası

3345.01

Geoloji kəşfiyyat işlərinin texnologiyası

3346.01

Dağ texniki sistemlərinin layihələndirilməsinin nəzəri əsasları

3347.01

Nanotexnologiya və nanomateriallar (sahələr üzrə)

3348.01

Membranlar və membran texnologiyası

3349.01

Qaz emalı proseslərinin kimyası və texnologiyası

3350.01

Daşınma proseslərinin idarə edilməsi

3351.01

Naviqasiya və havada hərəkətin idarə edilməsi

3352.01

Hava nəqliyyatının istismarı

3353.01

Su yolları və hidroqrafiya

3354.01

Neft-qaz kəmərlərinin, bazalarının və anbarlarının tikilməsi və istismarı

3355.01

Dokumentalistika, sənədşünaslıq və arxivşünaslıq

3356.01

Kitabxanaşünaslıq, biblioqrafiyaşünaslıq və kitabşünaslıq

3357.01

İnformasiya sistemləri və prosesləri, informatikanın hüquqi aspektləri

3358.01

Fövqəladə hallarda təhlükəsizlik

(sahələr üzrə)

3359.01

Yanğın və sənaye təhlükəsizliyi

(sahələr üzrə)

3360.01

Nüvə və radiasiya təhlükəsizliyi

3361.01

Bərk cism elektronikası, radioelektron komponentləri, mikro və nanoelektronika

34

Əczaçılıq elmləri

3400.01

Dərmanların alınma texnologiyası, əczaçılıq işinin təşkili

3400.02

Əczaçılıq kimyası, farmakoqnoziya

51

Antropologiya

5101.01

Mədəni antropologiya

5102.01

Etnoqrafiya və etnologiya

5103.01

İctimai antropologiya

53

İqtisad elmləri

5301.01

Daxili fiskal siyasət və dövlət maliyyəsi

5302.01

Ekonometriya; iqtisadi statistika[1]

5303.01

Mühasibat uçotu

5304.01

İqtisadi fəaliyyət növləri

5306.01

Texnoloji innovasiyalar iqtisadiyyatı

5307.01

İqtisadi nəzəriyyə

5308.01

Ümumi iqtisadiyyat

5309.01

Sənayenin təşkili və dövlət siyasəti

5310.01

Dünya iqtisadiyyatı

5311.01

Müəssisələrin təşkili və idarə olunması

5312.01

Sahə iqtisadiyyatı

5313.01

Demoqrafiya

54

Coğrafiya

5401.01

İqtisadi coğrafiya

5402.01

Tarixi coğrafiya, siyasi və rekreasiya coğrafiyası

5403.01

İnsan coğrafiyası

5404.01

Regional coğrafiya

5405.01

Atmosfer elmləri

5406.01

Hidrologiya

5407.01

Okeanologiya

5408.01

Fiziki coğrafiya və biocoğrafiya, torpaq coğrafiyası, landşaftların geofizikası və geokimyası

5409.01

Geomorfologiya

5410.01

Qlyasiologiya və kriologiya

5411.01

Meteorologiya

55

Tarix

5501.01

Tərcümeyi-hallar

5502.01

Ümumi tarix

5503.01

Ölkələr tarixi

5503.02

Vətən tarixi

5504.01

Dövrlər üzrə tarix

5505.01

Tarixə dair digər elmlər

5505.02

Arxeologiya

5506.00

İxtisaslaşdırılmış tarix

5507.01

Beynəlxalq münasibətlər tarixi

5508.01

Tarixi coğrafiya

5509.01

Tarixşünaslıq, mənbəşünaslıq və tarixi tədqiqat üsulları

56

Hüquq elmləri

5602.01

Ümumi nəzəriyyə və üsullar

5603.01

Beynəlxalq hüquq; insan hüquqları

5606.01

Dövlət və hüquq nəzəriyyəsi və tarixi; hüquq və dövlət haqqında təlimlər tarixi

5607.01

Konstitusiya hüququ; bələdiyyə hüququ

5608.01

Mülki hüquq: sahibkarlıq hüququ; ailə hüququ; beynəlxalq xüsusi hüquq

5609.01

Əmək hüququ; sosial təminat hüququ

5610.01

Təbii ehtiyatlar hüququ; aqrar hüquq; ekologiya hüququ

5611.01

Cinayət hüququ və kriminologiya; cəza-icra hüququ

5612.01

Cinayət prosesi, kriminalistika və məhkəmə ekspertizası; əməliyyat-axtarış fəaliyyəti

5613.01

Məhkəmə hakimiyyəti; prokurorluq və vəkillik fəaliyyəti, hüquq mühafizə fəaliyyətinin təşkili

5614.01

İnzibati hüquq; maliyyə hüququ; informasiya hüququ

5615.01

Mülki proses

57

Filologiya elmləri

5701.01

Tətbiqi dilçilik

5702.01

Tarixi dilçilik və etimologiya

5704.01

Dil nəzəriyyəsi

5705.01

Sinxron dilçilik

5706.01

Azərbaycan dili

5707.01

Slavyan dilləri

5708.01

German dilləri

5709.01

Roman dilləri

5710.01

Türk dilləri

5711.01

İran dilləri

5712.01

Qafqaz dilləri

5713.01

Sami dilləri

5714.01

Müqayisəli-tarixi və müqayisəli-tipoloji dilçilik

5715.01

Ədəbiyyat nəzəriyyəsi, ədəbi təhlil və tənqid

5716.01

Azərbaycan ədəbiyyatı

5717.01

Türk xalqları ədəbiyyatı

5718.01

Dünya ədəbiyyatı (konkret ədəbiyyat göstərilməklə)

5719.01

Folklorşünaslıq

5720.01

Jurnalistika

5721.01

Mətnşünaslıq, mənəvi-mədəni irsə dair qədim əlyazmaların işlənməsi (tərcüməsi, tədqiqi və nəşrə hazırlanması)

58

Pedaqogika

5801.01

Təlim və tərbiyənin nəzəriyyəsi və metodikası (təhsilin sahələri və səviyyələri üzrə)

5802.01

Təhsilin təşkili və planlaşdırılması

5803.01

Müəllim hazırlığı və fəaliyyəti

5804.01

Ümumi pedaqogika, pedaqogikanın və təhsilin tarixi

5805.01

Korreksiya pedaqogikası

5806.01

Fiziki tərbiyənin, idman təliminin nəzəriyyəsi və metodikası

5807.01

Etnopedaqogika

5808.01

Sosial pedaqogika

59

Siyasi elmlər

5901.01

Beynəlxalq münasibətlər

5902.17[2]

Davamlı inkişafın idarə edilməsi

5904.01

Siyasi institutlar və sistemlər

5908.01

Siyasi nəzəriyyə

5909.01

Dövlət idarəçiliyi

5910.01

İctimai fikir

5912.01

Konfliktologiya

61

Psixologiya

6101.01

Anormal psixologiya (korreksiyalı psixologiya)

6102.01

Yeniyetmə və uşaq psixologiyası

6103.01

Tövsiyə və rəhbərlik

6104.01

Pedaqoji psixologiya

6105.01

Psixologiyada qiymətləndirmə və ölçmə

6106.01

Eksperimental psixologiya

6107.01

Ümumi psixologiya

6108.01

Geriatrik psixologiya

6109.01

Peşə və kadr psixologiyası

6110.01

Parapsixologiya

6111.01

Şəxsiyyətin psixologiyası

6112.01

Sosial problemlərin psixoloji öyrənilməsi

6113.01

Psixofarmakologiya

6114.01

Sosial psixologiya

6115.01

Psixofiziologiya

6116.01

Klinik (tibbi) psixologiya[3]

6117.01

Hüquqi psixologiya

6118.01

Etnopsixologiya

62

Sənətşünaslıq

6203.01

İncəsənətin nəzəriyyəsi, təhlili və tənqidi

6212.01

Teatr sənəti

6213.01

Musiqi sənəti

6214.01

Kino, tele və digər ekran sənətləri

6215.01

Təsviri sənət

6216.01

Xoreoqrafiya sənəti

6217.01

Texniki estetika və dizayn

6218.01

Dekorativ tətbiqi sənət

6219.01

Kulturologiya və onun ümumi məsələləri

6220.01

Muzeyşünaslıq

63

Sosiologiya

6301.01

Mədəni sosiologiya

6302.01

Eksperimental sosiologiya

6303.01

Ümumi sosiologiya

6305.01

Sosiologiyada riyazi üsullar

6306.01

Peşə sosiologiyası

6307.01

Sosial dəyişiklik və inkişaf

6308.01

Sosial ünsiyyət

6309.01

Sosial qruplar

6310.01

Sosial problemlər

6311.01

Yaşayış məntəqələrinin sosiologiyası

6312.01

Sosiologiyanın nəzəriyyəsi, metodologiyası və tarixi

6313.01

Sosial struktur, sosial institutlar və proseslər

6314.01

Sosial iş[4]

64

Memarlıq

6401.01

Memarlıq nəzəriyyəsi və tarixi, abidələrin bərpası və rekonstruksiyası

6404.01

Bina və qurğuların memarlığı

6405.01

Şəhərsalma, yaşayış məntəqələrinin planlaşdırılması və landşaft memarlığı

72

Fəlsəfə

7201.01

Bilik fəlsəfəsi

7202.01

Fəlsəfi antropologiya

7203.01

Ümumi fəlsəfə

7204.01

Fəlsəfi sistemlər

7205.01

Elm və texnikanın fəlsəfəsi

7206.01

Təbiətin fəlsəfəsi

7207.01

Sosial fəlsəfə

7208.01

Fəlsəfi doktrinalar

7210.01

Fəlsəfə tarixi

7211.01

Estetika

7212.01

Etika

7213.01

Dinşünaslıq

7214.01

Dinin tarixi və fəlsəfəsi

7215.01

Məntiq

73

Milli təhlükəsizlik və hərbi elmlər[5]

7301.01

Hərbi nəzəri elmlər

7302.01

Hərbi xüsusi elmlər

7303.01

Hərbi təbabət

7304.01

Milli təhlükəsizlik